Sinemadan Çıkmış İnsan..

400 Blows'un alamet-i farikası Antoine Doinel, Baisers Volés filminde tekrar karşımıza çıkıyor. Antoine et Colette ile "20'li yaşların aşkını" yaşayan Antoine, bu filmle evlerimize takrar konuk oluyor.

Ordudan atılmasıyla, ki her ne kadar komutanı ordudan atılmanın iyi bir iş bulamayacağını üzülerek söylediği halde pek de üzülmemesiyle başlamakta filmimiz. İşi gücü olmayan genç bir adam olarak tanıdıklarının yanına gittiğinde, kızları Christine'e aşık olur. Ancak ordudan atılmanın hayaleti peşini bırakmaya pek de niyetli değildir; bir otelde gece bekçisi olarak çalışmaya başlar. Bir sabah, iki adamın odaların birinde kalan bir bayanın odasına girmek istemeleri ve olay çıkması nedeniyle de işinden olur. Bu arada Balzac okumayı da hiç bırakmamıştır;ilkokulda biraz fazla etkilenip yazdığı kompozisyon nedeniyle öğretmeninden azar yese de ya da Balzac için yaktığı mumu söndürmeyi unutması nedeniyle evi az daha yakıyor olsa da, tek başına kaldığı zamanların vazgeçilmez yazarıdır Balzac onun için.

İnsan hayatında rastlantıların büyük önemi var mıdır tartışılır, ya da rastlantı dediklerimiz ne denli "rastlantısal"dır, o da irdelenebilir, ancak Antoine'in işinden atılmasına sebep olan adamlardan birinin bir dedektiflik burosunda çalıştığı ortaya çıkınca, Antoine da kendini dedektif olarak bulur birden. Bu arada Christine'i görmek için sürekli evine gider ancak Christine annesine yalanlar söyletip evden Antoine görmeden kaçmaktadır. Sonunda bir gün Antoine ile çıkmayı kabul eder ve beraber bir sihirbazın gösterisini izlemeye başlarlar. Ancak Antoine'a iş daha önemli gelmiş olacak ki, bir olayın gizemini çozmek için Christine'i oracıkta bırakıverir. Ancak küçüklüğünden beri ne kadar dikkatsiz olduğunu bildiğimiz Antoine, her şeyi yüzüne gözüne bulaştırır ve işvereninden son bir şans daha ister.

Antoine'ın son işi, hayatına önemli izler bırakacak bir iş olacaktır. Bir ayakkabı dükkanında çalışmaya başlar; dükkanın sahibi, insanların neden kendisini sevmediklerini öğrenmek istemektedir, bunun için de Antoine'ın muhbirlik yapmasını istemektedir. Antoine, bu yeni işine biraz torpille de girse, zamanla orada çalışmaya alışır ancak bir problemi vardır; problem dükkan sahibinin güzel mi güzel karısıdır. Bu kadın karşısında Christine artık hayatındaki tek kadın olmayacaktır, kafası da karışır; hatta bu karışıklığı, hangi kadını seçmesi gerektiğini de aynanın karşısında yaptığı hangisinin ismini daha çok söyleyebileceğini bularak gidermeye çalışır. Ancak her iki kadından da ağır basar kendine sevgisi bir bakıma, aynanın karşısından sonunda elinde kalan tek isim kendisininki olur çünkü.

Bütün bunlar olurken dükkan sahibinin karısı da ona karşı boş değildir. Bu güzel kadın karşısında Antoine'ın dili tutulur ve yanlış bir şey söyler bir gün. Bu, Antoine için dayanılmaz bir hatadır, elde etmek istediği kadın karşısında rezil olmuştur. Ancak bu kadında ters bir etki yapar ve Antoine ile beraber olur. Tabii bu sırada dedektiflik bürosundan dedektifler kadını takip etmeye devam ederler ve onun Antoine'ın apartmanına girdiklerini saptarlar; tek bilmedikleri Antoine 'nın orada yaşıyor olduğudur. Antoine gerçeği diğerlerine anlatınca da, bu işinden de olur.

Bence bu noktada film, daha doğrusu Antoine bir yol ayrımına giriyor. Tehlikeli ve heyecanlı işiyle beraber yasak aşkını da kaybedince, belki istemli veya istemsiz, televizyon tamircisi yeni hayatıyla Christine'e geri dönüyor. Her dönem, Antoine'nın hayatında yerini yeni bir döneme, yeni bir kadına bırakıyor. Film boyunca gördüğümüz ve Christine'i sürekli takip eden esrarengiz adamın dediği gibi; Antoine belki de Christine'in hayatındaki geçici, ona gerçek aşkı veremeyecek insanlardan biri, Antoine'nın da Christine'e büyük bir aşkla bağlandığını sanmıyorum ancak Antoine için filmin bitimiyle, Christine ile birlikte yaşayacağı bir dönem başlıyor...

İnsanların korku filmi izleme amacı nedir? Zaten ilerleyen dakikalarda olduruleceği aşikar guzel kızların küçük şortlarıyla bir oraya bir buraya koşturmaları mı, yerleşik hayatın durağanlığından açığa çıkan adrenalin isteği mi,yoksa gizemli ve doğa üstü şeylerin beraberinde getirdiği cazibe mi? Durumu biraz daha özelleştirelim. Bir vampir filminden beklenenler nelerdir? Bram Stoker's Dracula kılıklı karizmatik vampirler mi, yoksa Underworld konseptli savaşçı ama bir o kadar da duygusal olanlar mı aranır bu tür filmlerde? İnanıp inanmamak size bağlı olan birşeydir, bir filmden neler beklediğiniz de yine sizin deneyimlerinizeve önyargılarınıza bağlıdır; ancak Let the Right on in filminde beklediklerinizin - ya da deneyimlediklerinizin - hiçbirini göremeyeceksiniz. Bu film, sadık korku filmi izleyicilerine farklı bir tür sunuyor.

Beklentilerin çoğu mistik olaylar ya da vahşet üstüne yoğunlaşmışken, "kuzey ışıkları" temsilcisi İsveç'ten gelen bu film, bu beklentilerin hiçbirini size sunmuyor. İlk başta kotu olarak algılanabilir belki bu beklentilerin gerçekleşmemesi, ancak korku filmini korkunç yapan şeyin zaten izleyicinin karakerlerle empati kurarak onların yerine korkması/ yaşadıklarını onlarla beraber yaşaması düşünüldüğünde,kendinden bekleneni layıkıyla yerine getiriyor.

Filmin anakahramanı Oskar, 12 yaşında,okuldaki kabadayı çocuklarda surekli dayak yiyen birçocuk olarak karşımızaçıkıyor.Çok fazla arkadaşı yok, zaten okuldaki zamanının çoğunu diğer çocuklardan dayak yemekten kaçarak geçiriyor. Birgun, apartmanlarına yeni taşınan bir kız çocuğunu keşfediyor,Eli'yi. Ancak Eli'de de bir gariplik var sanki, o buz gibi soğukta hiç üşümüyor,çünkü üşümeyi unutmuş. Bazen olu gibi duruyor,güçsüz, yorgun... Ama ne zaman civarlarda biri oldurulse, sanki yendien doğmuş gibi neşeli...

Film, bu andan sonra kesilip, başlangıç kısmı örneğin bir aile dramını ya da isveçte çocukların yaşadığı zorlukları anlatan bir filmle bağlansa, hiç de aykırı durmayacak bir durağanlıkta. Eli'nin üşüyememesi, ya da Eli'nin "mucizevi" bir şekilde bacaklarını kırmadan bir oraya bir buraya atlayıp zıplaması gibi detaylar,bir şekilde kızın bünyesinin dayanıklı olduğuna falan bağlanabilirse sokaktaki iki çocuktan farkları kalmayacak. Her an bir aksiyon olmasını bekleyen izleyiciler için filmin bu kısmı koku filmi ozelliğini taşımıyor belki ama bence filmin gücü biraz da buradan geliyor. Çok küçük detaylarla hikayeyi kafamızda toparlıyoruz. Hiçbirşey gözümüze iğrençlikle ya da zbamm!! efektiyle sokulmuyor; zaten gerçek hayatta hiçbirşey de Hollywood efektleriyle yaşanmadığına gore,film gerçekçiliğini ve gerçek hayatta yaşanabilme olasılığını bu ozellikleriyle arttırıyor.

Film ilerledikçe Oskar'ın Eli'ye olan aşkı da artmaya başlıyor. Bence bu noktada filmin asıl konusu,küçük bir çocuğun bir vampire aşık olursa ne olabilecekleri oluyor.Film, bu nedenle de daha gerçekçi ve daha korkutucu bir hale bürünüyor. Sevdiğiniz insanın vampir olma olasılığı yeterince korkutucu.

Önemli karakterlerden biri de Eli'nin babası olduğunu tahmin ettiğimiz adam. Eli'nin öğünlerini elinden geldiğince karşılamaya çalışan, lakin bunda başarılı olamayınca da kendini sunmaktan çekinmeyen cefakar bir insan kendisi ki daha sonra arkadaşarımla yaptığım konuşmalarda bu adamın Eli'nin eski sevgilisi olabileceği düşüncesi geldi; filmi bir de bu açıdan izlemek, Oskar'ın sonunu tahmin etmek için faydalı bir yol oluyor.

Bir vampirle küçük bir çocuğun dayanışma sahnesi, filmin doruk noktası ve o kadar başarılı bir sahne ki, ne olduğunu anlayamadan ve mistikliğini/ doğaüstülüğünü gözümüze sokmadan izleyicilerin gözlerinin korku ve şaşkınlıkla büyümesine neden oluyor. Gerçek, aslında ciddi anlamda korkutucu bir gerçek, sakin sakin seyirciye anlatılıyor. Alışıldık korku filmlerinin tam tersi bir şekilde,bütün durağanlığıyla film bizleri korkutuyor.

Korku filmlerini,özellikle vampirli olanları çok seven bir insan olarak bu filmi, korku dalına getirdiği yeni bir anlatım tekniği açısından çok sevdim. Let the right one in'i izlemenizi kesinlikle öneririm, testere serisinin aksine çok daha az kanlı, ancak ondan çok daha korkutucu bir film gerçekliğe çok daha yakın olması sebebiyle....

bu film çocukluk dönemine ait bir görüntüden çok etkilenmiş bir adamın öyküsüdür



film deyince hepimizin aklına dönen film sargılarının oluşturduğu görüntüler düşer; maksimum stop motion la canlanan kahramanlar ya da .Peki ya görüntünün öncesi fotoğraflar? 1962 yapımı La Jetée, tam da bu fotoğraf karelerinin beyaz perdede değil de bizim zihnimizde filmleştiği yapıtlardan biri. Terry Gilliam'ın 12 Maymun'unu sevenlerin el rehberi, 12 maymun öncesi lucid dream denemesi.

Elimizde 28 dakikalık az zamanda çok şey anlatan bir düzine fotoğraf karesi mevcut. Hani eskiden fotoromanlar olurmuş ya- biz teknoloji nesli olduğumuzdan denk gelemedik onlara- işte o fotoromanların beyaz perdeye yansıyışı. Daha öncesi var mı bilmiyorum, yönetmen Chris Marker kime öykünmüş de böyle birşey yapmış ondan da haberdar değilim ama filmi izledikçe keşke bir 28 dakika daha olsa diyenlerdenim. Fotoğrafların hayat vermeyi başardığı atmosferle ekrana takılıp kalan gozlerimizle şu sayfalarını çevirdikçe hareketlenmeye başlayan çizimleri izliyor gibiyiz.

12 Maymun'u hali hazırda izlemiş insanlar olarak hemen konuyu anlıyoruz anlamasına da keşke izlemeseymişiz aslında Gilliam'ı; orjinali kesinlikle çok daha çarpıcı.

Bu kadar siyah beyaz fotoğraf karesinden yapılanmaya başlayan hikayemiz için de ufacık, tek bir sahnelik bir gerçeklik: Uyanmaya başlayan bir kadının gözünü açışı... Başka bir filmde olsa " Bu da böyle bir sahne herhalde, geçelim bakalım devamında ne olacak." diye düşünen zihnimiz bu filmde tam da bu karede takılıp kalıyor. Filmin kamerayla çekilen tek sahnesi olması dolayısıyla da olabilir belki bu ama filmi bitirdiğimizde fotoğraflarla kurulan bir dünya ve kadının gözünü ne kadar güzel açtığı kalıyor aklımızda. Mutlaka izleyin; hele ki 12 Maymun'u sevmişseniz La Jetée'yi kesinlikle kaçırmayın.

İzlemeye oldukça geç kaldığım filmlerden biri conversations with other women. Gerçi 2005 çıkışlı olmasına rağmen Türk izleyicisinin 2007 yılında izlediği filmde, özellikle Fight Club'tan seyrine alışık olduğumuz Helena Bonham Carter ve Thank you for Smoking ile aşina olduğumuz Aaron Eckhart kadın ve erkek ilişkilerini, geçmişin geçmişte mi kaldığını yoksa onu hep yanımızda mı taşıdığımız sorularını ele alıyor bir biçimde.

Bir insan birini ne kadar çok severse sevsin O'nunla beraber olabilir mi tüm hayatı boyunca? Ya da O'ndan ayrılsa bile O'nu unutması mümkün müdür? Peki ya bir gün karşılaştıklarında birbirini tanımazlıktan gelmek bütün herşeyin üstünü örtmeye yeter mi? Kadın ve erkek, iki farklı bakış açısından- iki farklı kamera gözünden birbirlerini tanımaya başlıyorlar yeniden.

İkisi de hayatlarını farklı bir yöne doğru götürmeye devam etseler de ( birinin doktor bir kocası varken diğerinin de genç güzel bir sevgili vardır) ve kameralar hiç kesişmese de bir şeklide birbirlerinin çekim alanına girmek o kadar kolay ki; eski defterleri açıp senede bir gün tadında yaşanan bir gece ne kadar etkileyecektir acaba hayatalarını? Kadın arkasını dönüp giderken, erkek, kadına methiyeler düzüp aşkına cevap mı arayacaktır, yoksa kadın herşeyi içine gömüp hiç gerçekleşmeyecek bir hayale, bir umuda arkasını dönüp gidecek midir?

Birbirini yeniden tanıma çabası ne kadar anlamlıdır ki karşındakinin herşeyini bildiğin zaman? Geçmişte yaşanan güzel zamanların hatırına "nostalji " dediğimiz o derin çukuru eşelemek günümüze ne kadar yarar sağlar ki? Ana rahmine dönüş istemiyle geçmişin karanlık taraflarına yolculuk keşke ya da bir daha olsa nidalarıyla geçirilen bir gece, birbirine kızgın ama bir taraflarıyla hala birbirlerini seven iki kişiye; kadın ve erkeğe nasıl bir yarar sağlayacaktır ki birbirlerini biraz daha acıtmaktan başka? ( en çok canını yaktıklarım en sevdiklerimizdir hesabı)

35 yaşında bir erkek ve 35 yaşında bir kadın onları takip eden 20'li yaşlarına dönebilir mi bir gece içinde?

"Fuck Boe!!!!"

İzleyenler bilir, Danimarka'dan ithal Reconstruction, biraz garip bir aşk hikayesini anlatmaktaydı. Filmin yönetmeni Christoffer Boe, 26. İstanbul Uluslararası Film Festivali ile karşımıza çıkan filmi Offscreen ile yine soru işaretlerinde bırakmakta bizi.

Filmin içinde bir film daha izliyoruz aslında; Nicolas Bro isimli ünlü bir oyuncunun yaklaşık bir yıl süresince hayatını çekmesi ve oluşacak donelerle de yeni bir film yapmaya girişmesi anlatılmakta. Fikir bizzat Christoffer Boe tarafından verilmekte filmde. İlk dakikalarda Nicolas'ın karısı ile arasındaki problemleri izliyoruz, tabii ki el kamerasından; ayrılışlarını, ve Nicolas'ın elindeki kamerayı hiç bırakmayışını. Bir süre sonra da Nicolas'ın olayı abartışını, gerçek film çekiminde bile elinde küçük bir dijital kamerayla olayları kaydedişini ve kovulmasını izliyoruz; sanki tüm bu olaylardan sonra kasetleri bulmuşuz da evimizde seyrediyoruz Nicolas'ın hayatını.

Bir yerden sonra işler sarpa sarıyor tabii, iş yok, kadın evi terk etmiş, karısı yerine oynattığı oyuncu düşüncesi de saçma olmuş, o da bırakılmış... Gerçek O'nu kim gerçekten oymuş gibi oynayabilir ki zaten; bu derece gerçek, bu derece hayatı yansıtan bir çekimde gerçek olmayanlar eğreti durur...

Sadece sen ve kameran var artık, sana senden daha yakın belki kameran, hatta olayı daha da büyüterek evinin her tarafını kamerayla donatmışsın Big Brother misali. Tek farkla; izleyen de izlenen de sensin burada. Ve sonra zincirin bir gün yavaş yavaş gevşemeye başlar, üstelik kamerandan senin gözünle yansımayan görüntüler de görürsün; karının sen uyurken kaydettiği kasedi. Derken, film kopar...

Etrafındaki herkes karındır sanki; herhangi bir kadını karınmış gibi evine götürür, sonra da öldürürsün; onun kanıyla sıvarsın her tarafını ki aslında karın olmayan karınla daha da bütünleşebilesin; ekmek şarap hikayesi gibi, belki de olabilecek en eski kökenlerine dönerek en eski kurban verme ritüllerini gerçekleştirmen gibi birşey. Ve sonra, film gerçekten kopar; biz izleyiciler de çektiğin bu son kasedin son görüntüsünü izlerken senin yerinde biz olsak ne kadar leri gidebileceğimizi sorarız kendimize...