Sinemadan Çıkmış İnsan..

Saraybosnali yonetmen Jasmila Zbanic kendisine buyuk prestij getiren filmine dair bir Turk gazeteciye ‘Grbavica bende yasiyordu’ yorumunu getirmis. Kendisi henuz 17 yasindayken bu yerlesim biriminin magdur kaldigi acilara tanik olmus. Bir gun bunlari anlatma derdine dusmesi kacinilmazdi muhakkak. Ama izledigi yolda olayin carpiciligi kadar, sanatini da konusturdugu icin kendisinde ayri bir saygi uyandiriyor.

Simdiyi anlatsa da bir savas sonrasi drami Grbavica. Dinleyenin bir daha dinlemek istemeyecegi bir agit ve bunun ruhunu bize sinirlarda yasatan atmosferiyle acilan film, 90’li yillarda hemen yani basimizda, Balkanlar’da olup bitenlere dair icli bir soyleme donusuyor nihayetinde. Savas portreleri icin kullanilan ‘guleryuzlu cocuklardan, karanlik gelecege’ tabiri, bu film icin tema degil belki, ama gunumuz Bosna-Hersek halkinin korku temeli oldugunu hissettiriyor seyirciye. Film bu tabirdeki donguye gore ilerliyor. Grbavica’da gecim sikintisi ceken, yalniz, Bosnak bir anne olan Esma’nin ilk ergenlik doneminde olan kizi Sara’yla iliskisi ve ayni travmayi paylastigi ‘yalniz anneler-kadinlar’in hikayeleri ‘karanlik gelecek’i betimliyor bizlere. Sara’nin ortamla olan savasi ve canliligi ise bu karanliktan tekrar ‘guleryuzlu cocuklar’a donusun olacagini mujdeliyor usulca. Bir sehit kizi olarak gururlanan Sara’nin annesinin gecmisini sorgulamasiyla ortaya cikan dramda, Esma’nin yuregine agirlik olan gercekleri ogreniyoruz. Ve film bize Esma’nin bu deyimin her iki tarafi oldugunu, guleryuzlu bir tip ogrencisiyken bu karanlik aciya hapsoldugunu gosteriyor.

Esma’ya hayat veren Sirp oyuncu Mirjana Karanovic rolunde o kadar samimi ki, Bosna’da yasanan vahseti film boyunca unutup filmin sonuna surpriz son misali sasirabiliyorsunuz. Film boyunca Esma’ya urkunc ve tiksintici gelen her sey bi anda buyuk bir anlama biniyor. Sizin yureginize oturuyor bu sefer o agirlik..

Gectigimiz yil Berlin’den Altin Ayi dahil 3 odulle donen “Grbavica-Esma’nin Sirri-Land of My Dreams” odul toreninde Zbanic’in savas suclularinin tutuklanip teslim edilmesi yonundeki cagrisiyla sonlanmisti. Zbanic ortaya koydugu eserle bu konuya hakim olan sagduyuyu arttirarak misyonunu yerine getiriyor. Bizi ‘huzur bulunmaya calisilan gelecege’ duyarsiz kalmamaya davet ederek..